BLACK IS THE NEW GREY – SKĄD U WILKÓW CZARNY KOLOR?

Szaro-brązowe umaszczenie wilczej sierści okazało się na tyle charakterystyczne, że zostało z powodzeniem wykorzystane w taksonomii. Gatunek wilka zamieszkującego tereny Azji, Europy i Ameryki Północnej zyskał gatunkową nazwę wilka szarego. Jednak okazuje się, że na terenach północnej Ameryki i Arktyki wilk szary nie zawsze jest już szary. Wśród gatunku zaczęły się pojawiać osobniki szaro-srebrne, białe oraz … czarne. Te ostatnie w szczególności przykuły uwagę genetyków jako, że występowały na terenach często pokrytej śniegiem tajgi. Po wielu badaniach i udanym sekwencjonowaniu genów okazało się, że tajemnica czarnego koloru jest jeszcze bardziej fascynująca niż się początkowo wydawało.

DZIEDZICZENIE KOLORU U DZIKICH POPULACJI

U wielu ssaków, ptaków i ryb za czarny kolor odpowiada gen MC1R kodujący receptor białka melanokortyny 1. Mutacje w jego obrębie przyczyniają się do wielu różnorodności kolorystycznych w naturalnych populacjach. Jako, że populacja wilków również do niej należy, podejrzewano podobne zmiany w obrębie MC1R. Jednak po sekwencjonowaniu genów u czarnych osobników okazało się, że kolor wilczej sierści spowodowany jest przez zupełnie inny składnik szlaku metabolizmu melanokortyny. A mianowicie białko beta-defensynę, które jest alternatywnym ligandem dla MC1R. Geny kodujące białko znajdują się w locus K. Nie byłoby nic w tym aż tak sensacyjnego, gdyby nie to, że locus K i wykryty gen CBD103 (canine ß-defensin 103) pochodzi od… psów.

DZIEDZICZENIE KOLORU PSÓW

Za dziedziczenie koloru sierści u psów odpowiada przynajmniej 9 różnych genów. Za stricte czarne umaszczenie – gen CBD103, którego mutacje mają kluczowe znaczenie w produkcji czarnego barwnika melaniny. Okazuje się więc, że populacja wilków szarych w Ameryce Północnej musiała ulec hybrydyzacji z Canis Lupus Familiaris – psem domowym.

Naukowcy nie są pewni w jakim okresie doszło do dodania puli genowej psów do amerykańskiej wilczej populacji. Najpewniej jednak pochodziła ona od Native American Dogs, zwanych psami prekolumbijskimi. Występowały na terenach amerykańskich wraz z jej rdzenną ludnością przed ekspansją europejską. Występując ok. 10 000 lat temu, nie miały one jednak zbyt dużo wspólnego z obecnym psem domowym… Obecnie uznaje się je jako wymarłe, choć istnieją hodowcy starający się wskrzesić rasę zwaną NAID (Native American Indian Dog). Obecnie jest to mix ras psów w typie Native American – Siberian Husky, Alaskan Husky, Alaskan Malamute, Pies Grenlandzki, ale także… Owczarek Niemiecki.

PRAKTYCZNA CZERŃ

Mutacja polegająca na braku trzech nukleotydów w genie kodującym beta-defensynę okazała się być dziedziczona dominująco. To oznacza, że zarówno nosiciele mutacji jak i osobniki zawierające oba zmienne allele urodzą się z czarnym futrem. Populacja wilków o czarnym umaszczeniu wciąż rośnie, choć nadal występuje stricte endemicznie, głównie na obszarze tajgi północnej Ameryki. Jednak co ciekawe, na obszarach wykraczających poza tereny zalesione, w kierunku Arktyki i Grenlandii, występowanie czarnych osobników maleje, a odsetek wilków o białej sierści sięga powyżej 90%.

PHASING

Futro czarnych wilków i czarnych psów to jednak nie do końca to samo. Wilki nigdy nie są o równym, czystko czarnym kolorze. Ich czarny kolor zawsze jest złamany wilczym brązem lub szarością. Fotografie ukazujące wilki o jednolitym, czarnym kolorze są przekłamaniem kolorystycznym lub (rzadziej) to szczenięta. Bowiem to, że wilk urodził się czarny, nie oznacza wcale, że będzie czarny do końca swojego życia… Wśród wilków istnieje dodatkowo zjawisko “phasingu” – zmiany koloru w czasie, które jest determinowane wieloma różnymi czynnikami. Wynika to głównie z ekspresji pozostałych genów, które u wilków odpowiadają za kolor białej sierści. “Rozbielający” wpływ na wilki ma również podeszły wiek i stres.

PRZYDATNY REZERWUAR PULI GENOWEJ

Czarny kolor ewidentnie podlega naturalnej selekcji wynikającej ze zmian środowiskowych. Wraz ze zmianami klimatycznymi coraz więcej terenów Ameryki Północnej jest coraz krócej pokrytych śniegiem. Kamuflaż, choć niezwykle przydatny, nie jest jednak najbardziej istotną kwestią jeśli mówimy o takich drapieżnikach jak wilki. Okazuje się bowiem, że uzyskany od psów locus K kodujący beta-defensyny daje jeszcze jedną, ogromną korzyść. Wilki o czarnej sierści mają wyższe wskaźniki przeżywalności po ekspozycji na psi wirus nosówki, niż wilki o innym umaszczeniu. Beta-defensyny bowiem są białkami, które wykazują silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe i aktywnie pobudzają odporność komórkową organizmu. Okazuje się więc, że czarny wilk to zwierzę o większej odporności na czynniki zakaźne.

---